4 કલાક પેહલા
- કૉપી લિંક
આપણે આપણી ઉંમર વર્ષોમાં ગણીએ છીએ, જન્મથી આજ સુધીના વર્ષો ઉમેરીએ છીએ, પણ શું આ આપણી વાસ્તવિક ઉંમર છે? ગૌતમ બુદ્ધે એક વૃદ્ધ શિષ્યને ઉંમરનું રહસ્ય કહ્યું.
એક વૃદ્ધ ગૌતમ બુદ્ધના શિષ્ય હતા, જે સરળ અને શાંત સ્વભાવના હતા. તે બુદ્ધ સાથે રહ્યા અને વર્ષો સુધી તેમનું સાંનિધ્ય માણ્યું. એક દિવસ બુદ્ધે તેમને પૂછ્યું, “તમારી ઉંમર કેટલી હશે?”
શિષ્યએ કહ્યું, ‘લગભગ સિત્તેર વર્ષ.’
બુદ્ધ હસ્યા અને કહ્યું, ‘ના, તમે સાચી ઉંમર નથી જણાવી રહ્યા.’
આ સાંભળીને વૃદ્ધ શિષ્ય ચોંકી ગયો. તે વિચારવા લાગ્યો, શું મેં ભૂલ કરી? તેમણે કહ્યું, ‘તથાગત, મેં મારી સાચી ઉંમર કહી દીધી છે. હું વૃદ્ધ થઈ ગયો છું, મારા દાંત પડી ગયા છે, મારા પૌત્ર-પૌત્રીઓ છે. મારે સિત્તેર વર્ષ થઈ ગયા છે. તો પછી તમે આવું કેમ કહી રહ્યા છો?’
બુદ્ધે ખૂબ જ શાંતિથી જવાબ આપ્યો, ‘તું ફક્ત એક વર્ષનો છે.’
હવે શિષ્ય વધુ મુંઝવણમાં મુકાયો. ‘કેવી રીતે?’ તેણે પૂછ્યું.
બુદ્ધે જવાબ આપ્યો, ‘તમે સાંસારિક બાબતો, ઇચ્છાઓ અને ભ્રમમાં જે ઓગણસિત્તેર વર્ષ વિતાવ્યા તે ફક્ત શરીરના વર્ષો હતા. તેઓ આત્માની યાત્રામાં ફાળો આપતા નહોતા. પરંતુ જ્યારે તમે ધર્મના માર્ગ પર પગ મૂક્યો, જ્યારે તમે ખરેખર સાધના, ધ્યાન અને આત્મનિરીક્ષણને અપનાવ્યું, ત્યારે તમારા જીવનની ખરેખર શરૂઆત થઈ. તે સમયગાળો ફક્ત એક વર્ષનો છે. તે તમારી સાચી ઉંમર છે.’
બુદ્ધનો આ સંવાદ ફક્ત એક વૃદ્ધ શિષ્ય માટે નહોતો, તે દરેક વ્યક્તિ માટે છે.
બુદ્ધનો આ દૃષ્ટિકોણ આપણને શીખવે છે કે જીવન વર્ષોથી નહીં પણ ચેતનાથી ગણાય છે. ફક્ત તે જ સમય મૂલ્યવાન છે જે આપણે સ્વ-વિકાસ, સદાચાર અને આત્માના શુદ્ધિકરણમાં ખર્ચીએ છીએ.
આપણામાંથી ઘણા લોકો વર્ષો સુધી માત્ર દિવસો પસાર કરે છે, ક્યારેક નોકરી કરીને, ક્યારેક વ્યવસાય કરીને, ક્યારેક કૌટુંબિક જવાબદારીઓ લઈને. આ બધાનું પોતાનું મહત્ત્વ છે, પરંતુ જો આત્મનિરીક્ષણ, ધ્યાન અને આંતરિક શાંતિ માટે કોઈ પ્રયાસ કરવામાં ન આવે, તો તે સમય ફક્ત શરીરનો યુગ છે, આત્માનો નહીં.
જીવનમાં શાંતિ મેળવવા માટે શું કરવું?
દરરોજ થોડો સમય ધ્યાન માટે ફાળવો – માત્ર 10 મિનિટનું મૌન અને ધ્યાન પણ આત્માને જાગૃત કરી શકે છે અને મનને શાંત કરી શકે છે.
નૈતિકતા અને સંયમ અપનાવો – જીવનમાં નૈતિકતા અને શુદ્ધતા એ આધ્યાત્મિક યાત્રાનો પાયો છે.
આંતરદૃષ્ટિનો વિકાસ કરો – ફક્ત બાહ્ય વિશ્વને જ નહીં, પણ આંતરિક વિશ્વને પણ જાણો.
ધર્મ અને આધ્યાત્મિકતાને જીવનનો એક ભાગ બનાવો – પુસ્તકો, સત્સંગ અને ચિંતન દ્વારા.
ગૌતમ બુદ્ધની આ ટૂંકી પણ ગહન વાર્તા આપણને આત્મનિરીક્ષણ કરવાનું શીખવે છે. તે આપણને કહી રહ્યું છે કે આપણે ખરેખર જીવી રહ્યા છીએ કે ફક્ત એવું વિચારી રહ્યા છીએ કે આપણે જીવી રહ્યા છીએ? દરેક વ્યક્તિને જીવનમાં જાગવાની તક મળે છે. જ્યારે તે તક આવે છે, તે જ ક્ષણે જીવન શરૂ થાય છે. તે વ્યક્તિની સાચી ઉંમર કહેવાય છે.
